پرسش: از نظر اقتصادی چطور؟ نظر مردم درباره سیاستهای جدید دولت چیست؟

کورش زعیم: مردم مستاصل هستند، بخش عمده ای از نیروی کار بیکار است، آنان که کار دارند، حقوق و دستمزدشان را شرکتها و سازمانهای دولتی ندارند که پرداخت کنند، زیرا بودجه ها اختلاس و دزدیده شده یا بی لیاقتی و بیسوادی مدیران آنها بنگاهها و سازمانها را به ورشکستگی کشانده اند.

مردم چکار کنند؟ اعتراض کنند سرکوب میشوند، حتی برخی روحانیان اعدام معترضان را راه حل نهایی میدانند. نیروهای امنیتی هم خسته شده اند. حکومت به بن بست رسیده، ولی هنوز حاضر نیست راه حل های مسالمت آمیز را اگر خودش نتواند در راس امور باشد بپذیرد. هنوز صدای مردم را نشنیده اند، و همین ناشنوایی است که کشورهای مداخله گری چون امریکا و اسراییل را امیدوار می کند.

دولت که هم زیر فشار مردم است و هم سردمداران قدرتمند نظام و روحانیت، که خود مسئولیت مستقیم و پاسخگویی ندارند، سیاستی مشخص ندارد. فقط دست و پا میزند. بیشتر وزیرانش تحمیلی و بی لیاقت هستند، مانند همان رییس بانک مرکزی که کانال اختلاسگران بود، و دیگران. من همان روز معرفی کابینه رئیس جمهور در یک مصاحبه گفتم که کالبیه بیش از پنج وزیر باسواد و کارآمد ندارد و درباره رئیس بانک مرکزی هم هشدار دادم.

پرسش: آقای زعیم برخلاف بسیاری از تبلیغات دولتی مبنی بر اینکه تحریم ها فلج کرده اقتصاد ایران را، خیلی ها از فساد حرف میزنند. فساد با اقتصاد ما چه کرده؟

کورش زعیم: فساد همه کار کرده! سراسر نظام حکومتی دچار فساد است، ولی در واقع گسترده کننده فساد همان تحریم ها بوده. اگر تحریم ها نبود امکان دزدی های کلان به بهانه دور زدن تحریم ها بسیار دشوار می نمود. باید به یاد بیاوریم که در دهه ۱۹۲۰ که امریکا نوشیدنی های الکلی را ممنوع کرد، زورگیرهای کوچک که از بقالی ها تلکه میکردند با قاچاق مشروب الکلی تبدیل به مافیاهای بزرگ شدند. وقتی پس از ده سال این ممنوعیت برداشته شد، سازمانهای مافیایی بسیار سازمان یافته و قدرتمند شده بودند و به کارهای دیگر از جمله مواد مخدر پرداختند. تحریم ها همین بلا را بر سر ما آورده و اجازه داد که دله دزدها تبدیل به شبکه های مافیایی قدرتمند تنیده در درون حاکمیت شوند.

فساد تقریبا نیمی از درآمد نفت را از چرخه اقتصاد و مرزهای کشور خارج کرده است. نیمه دیگرش هم در اثر بی لیاقتی و بیسوادی برخی مسئولان اجرایی تلف شده است. دو سال پیش در مقاله ای از زندان خطاب به دولت نوشتم که بیش از یکصد هزارصنعت کوچک و متوسط یا ورشکست شده اند یا به دلایل تورم، تحریم، کمبود نقدینگی و فشار نزول وامها و جریمه های نجومی بانکها تعطیل هستند. همچنین در مقاله دیگری درباره بانکها هشدار دادم که همه بانکها در آستانه ورشکستگی هستند، زیرا با سپرده های مردم اقدام به خرید املاک کرده اند و پول برای تامین نیاز صنایع ندارند و برای افزایش نقدینگی خود با بهره های نجومی تا ۳۰٪ و جریمه دیرکرد ۶ تا ۱۴٪ صنایع را به ورشکستگی کشیده اند و با تملیک اموال آنها که دچار مطالبات معوقه بودند، ترازنامه های منفی خود را مثبت نشان میدهند. بدهکاریهای معوقه صنایع در طی سالهای تحریم و تورم و رکود اقتصادی گاهی پنج تا ده برابر اصل وام میشد. بسیاری از صنایع بزرگ موفق قدیمی مانند لوازم خانگی، الکترونیک وخودروسازی و غیره بعلت بی لیاقتی مدیریت دولتی، بدرفتاری بانکها و فساد سقوط کرده اند.

پرسش: سفر جان بولتون به اسراییل رو داشتیم. دولت ترامپ از آبان ماه و اجرای کامل تحریم ها خواهد توانست آنطور که میگه صادرات نفت را به صفر رسونده و ایران رو پای میز مذاکره بکشونه؟

کورش زعیم: البته صادرات نفت هرگز به صفر نخواهد رسید، زیرا همه خریداران تسلیم تحریم نخواهند شد؛ ولی در هر حال توقف درآمد نفت نباید اقتصاد ما را متوقف کند. ما معتاد مفتخوری شده ایم. منابع خدادی خود را از زیر زمین درمیاوریم و اگر همه آن را ندزدیم صرف هزینه های جاری می کنیم. این کار غلطی است و دولتهای جمهوری اسلامی را تنبل کرده است. درآمد ملی ما باید از محل مالیات سود بنگاههای اقتصادی ما باشد نه از فروش نفت خام. بیشتر درآمد نفت که با روشهای مختلف دزدیده یا اختلاس شده همه در بانکهای خارجی در حسابهای ابردزدان عزیزمان است. چه سودی برای ملت داشته، چه سودی برای پیشرفت کشور داشته؟ ما در این چهل سال بیش از هزار میلیار دلار درآمد فروش نفت داشته ایم. آیا به اندازه یک سال پیشرفت کرده ایم؟ من بارها در گذشته نوشته ام و گفته ام که درآمد فروش نفت و گاز خام فقط و فقط باید برای سرمایه گذاری های زیربنایی و صنایع عمده و تکنولوژی نوین صرف شود. درغیراینصورت بهتر است در همان زیر زمین برای نسل های باشعورتر آینده بماند.

در مورد مذاکره، باور دارم هر مسئول خردمند باید مسائل خود را با مذاکره حل کند. مذاکره به معنای تسلیم نیست، چه بسا که اگر مذاکره کننده هوشمند و هوشیار باشد، برنده از پشت میز برخیزد.

پرسش: آقای زعیم نقش سپاه در اقتصاد؟

کورش زعیم: در همه کشورها قانون اساسی نیروهای مسلح را از دخالت در اقتصاد منع کرده اند. در قانون اساسی جمهوری اسلامی هم همین است. دشواری ما اینست که جمهوری اسلامی متشکل از چند دولت موازی است و همه قانونهای من درآری خوشان را اعمال می کنند. همه اظهار نظر سیاسی می کنند، همه سیاست خارجی را رقم میزنند، همه در امور اجتماعی دخالت می کنند و البته دراقتصاد. این ساختار بی در و پیکر جمهوری اسلامیست. یکی از دلایل دشواری اداره کشور در این شرایط همین تداخل های خودمختار است.