پرسش: مخالفان از جمله آقای اینجه در چه مورد امکان دستکاری در آرا را هشدار داده اند؟
کورش زعیم: در انتخابات پارلمانی ۲۰۱۵، آقای اردوغان با نقض قانون بی طرفی رییس جمهور، برای حزب خود، عدالت و توسعه، تبلیغ کرد تا بتواند رای کافی برای اکثریت داشتن در پارلمان را بیاورد و قانون اساسی را در مجلس تغییر دهد و ریاست جمهوری را از تشریفاتی تبدیل به یک قدرت اجرایی کند. ولی او با همه تمهیداتش تنها ۹/٤٠% رای آورد و به کمتر از ٤۷% مجلس، یعنی ۲۵۸ از ۵۵٠ کرسی، دست یافت. رای عدالت و توسعه از انتخابات ۲٠۱۱، ۹% کاهش یافته بود، ۲٠% نمایندگان مجلس را هم از دست داد و از دوسوم رای لازم برای تغییر در قانون اساسی بسیار دور شده بود. در انتخابات ۲۰۱۵ هم نتوانست دو سوم کرسی های مجلس را بدست آورد.
در انتخابات پارلمانی ۲۰۱۵، با همه تلاشهای اردوغان برای قدرت مطلقه، میرفت که ترکیه یک چهره دموکراتیک به خود بگیرد. حزب دموکراتیک خلقها ۱/۱۳٪ رای آورد و افزون بر نمایندگان کُرد، سه ارمنی و یک آشوری برای نخستین بار پس از کشتار ارمنیان در ۱۹۱۵، به مجلس راه یافتند. حزب جمهوریخواه خلق ۲۴٪ آورد. البته اینها بعد همه از مجلس بیرون ریخته شدند.
به همین دلیل اردوغان آن برنامه مبارزه با کودتای فرضی را عنوان کرد و شمار انبوهی از مخالفان سیاسی و رسانه ای، اداری و نظامی خود را به زندان انداخت. با خارج کردن مخالفان از سر راه خود توانست آن همه پرسی پارسال را برای تغییر قانون اساسی و تغییر ریاست جمهوری از پارلمانی به ریاستی اجرا کند. بنابراین نگرانی آقای محرم اینجه، حزب جمهوریخواه خلق، که اردوغان با قدرت اجرایی که دارد، صندوق های رای را دستکاری کند، بی پایه نیست.
یک دلیل دیگر که اکنون آقای اردوغان تصمیم به انتخابات زودهنگام گرفته که البته انتخابات سرنوشت سازی خواهد بود، دشواری هایی است که از دو سال پیش آغاز شده است. اوضاع اقتصادی ترکیه رو به پریشانی می رود: رکود اقتصادی، سقوط ارزش لیر، تورم رو به رشد، کاهش قدرت خرید مردم و مشکلات پرداخت بدهی های دولت و شرکتها ، اردوغان را وادار کرده پیش از بدتر شدن اوضاع اقتصادی، دوره ریاست جمهوری خود را طولانی تر کند.
از سوی دیگر، دخالت نظامی او در سوریه هم که تصور میکرد طی چند هفته به نتیجه برسد به بن بست رسیده و اردوغان در مرداب سوریه گیر کرده و نه راه پیش دارد نه راه پس.
بنابراین، با توجه به این واقعیت که اردوغان در هر انتخابات، ۲۰۱۱ و ۲۰۱۵، درصد کمتری رای آورده و کرسی های بیشتری را در مجلس را از دست داده، در این انتخابات باید با هر ترفند و دستکاری رای لازم به نامش خوانده شود، و گرنه همه رویاهایش بر باد خواهد رفت.
پرسش: با گذار از نظام پارلمانی به ریاستی پس از این انتخابات چه تغییراتی در سیستم سیاسی ترکیه ایجاد خواهد شد؟ پیروزی اقایاردوغان چه تاثیری روی روابط با ایران خواهد گذاشت؟
کورش زعیم: افراط گرایی اردوغان درباره باز زنده سازی حکومت عثمانی به نام عثمانی نو، شهروندان کرد و ارمنی و آسوری و علوی و ایزدی ترکیه را می ترساند. بویژه که چند سال پیش، در زمان وزارت خارجه داود اوغلو، جمعی از مفتی ها فتوا داده بودند که آقای اردوغان شایستگی خلیفه مسلمین جهان بودن را دارد. اردوغان هنوز این رویا را در سر دارد.
دستگیری های بسیار گسترده سال گذشته به بهانه احتمال کودتا، بر دهها هزار خانواده تاثیر گذاشته و بخش عمده ای از جمعیت ترکیه را علیه دیکتاتوری او برانگیخته که انتظار میرود روی این انتخابات تاثیرگذار باشد. کودتاها معمولا توسط جمعیت دهها هزار نفری نظامیان و کارمندان ادارات و قضات و روزنامه نگاران و هنرمندان و فرهنگیان و غیره رخ نمی دهد.
من پیروزی ایشان را آغاز برگی نو در معادلات منطقه می بینم. نخست اسلامیزه کردن ترکیه است که ظاهرا از ایران درس عبرت نگرفته است. از آنجا که پشت به اروپا کرده و با روسیه هم روابطش دیگر نزدیک نیست، توجهش را به منطقه متمرکز خواهد کرد. احتمال یک توافق سه جانبه با عربستان و اسراییل برای تقسیم نطقه نفوذ در غرب آسیا از ذهن دور نیست. البته در ترکیه شاهد ناآرامی های زیاد و مستمر خواهیم بود که سرکوب خواهند شد، و در ایران هم شاهد افزایش فعالیت پان ترکیست ها مانند زمان دیکتاتوری نظامیان در اواخر سده بیستم خواهیم بود. ترکیه ممکن است شانس عضویت در اوراسیا را هم از دست بدهد، زیرا روسیه تحمل افراط گرایی پان ترکیستی حکومت اردوغان را نخواهد داشت.
-0-
.gif){kind=small}
