راه دیگر: اگر کوبانی سقوط کند داعش یکی از مناطق استراتژیک مهم مرز سوریه با ترکیه را به تصرف خود در خواهد آورد با توجه به این خطر چرا ترکیه نسبت به وقایع کوبانی منفعلانه عمل می کند؟

کورش زعیم: ترکیه نگران خطر داعش نیست، زیرا خود آن را تجهیز کرده و اجازه ورود آنها را از خاک خود داده، در خاک ترکیه پایگاه آموزشی دارند و زخمی های داعش در ترکیه درمان می شوند. ترکیه حتا مرزهای خود را به روی کردهای تبعه ترکیه بسته تا آنان نتوانند به کمک کردهای عراق و سوریه و شهر کوبانی بروند. در تظاهرات خیابانی کردهای ترکیه در چند شهر در اعتراض به جلوگیری از خروج داوطلبان کمک به کوبانی، پلیس ترکیه تا کنون بیش از چهل نفر را کشته است.

بنابراین، رفتار ترکیه منفعلانه نیست، بلکه کنشگرانه و هدفمند است. رییس جمهور ترکیه در آغاز حمله داعش به کوبانی گفت که ترکیه اجازه تصرف کوبانی را نخواهد داد، و تانکهای خود در مرز به نمایش گذاشت و از مجلس ترکیه اجازه دخالت نظامی گرفت. ولی وقتی داعش وارد کوبانی شد، ترکیه هیچ حرکتی از خود نشان نداد و بهانه کرد که باید اول منطقه پرواز ممنوع اعلام شود و اینکه ترکیه تنها وارد این درگیری نخواهد شد و در جنگ کوبانی شرکت نخواهد کرد. دولت امریکا هم اعلام کرد که نجات کوبانی جزوی از سیاست راهبردی آنها نیست.

راه دیگر: آیا حملات هوایی آمریکا بر مواضع داعش در کوبانی بدون ورود نیروی زمینی تاثیرگذار خواهد بود؟

کورش زعیم: البته حمله های هوایی به تانکها و تجهیزات موتوریزه و صف حمله آنها می توانست تاثیرگذار باشد، ولی بنظر می رسد که خلبانهای جتهای کشورهای غربی از دیدن و شناسایی کردن تجهیزات زرهی و موتوریزه داعش که با چشم معمولی هم دیده می شوند عاجز هستند. آنها پایگاههای داعش را پس از تخلیه آن می زنند، و استحاکامات نیروی ایران را که به کمک عراق رفته می زنند تا تحرک نیروهای ایرانی گرفته شود. البته در رابطه عقب راندن داعش از سد موصل و جلوگیری از ورود به اربیل که در آن نیروهای امریکا مستقر هستند خوب عمل کردند. ولی در راستای جلوگیری از تصرف سرزمین های کردنشین، به دلایلی که بعدها روشن خواهد شد، چشم های خود را بسته اند، و نیروهای ایران را هم با بمباران های هدفمند خود زمین گیر کرده اند.

راه دیگر: در ائتلاف بین المللی علیه داعش حدود شصت کشور عضویت دارند اما موفقیتی در توقف رشد داعش نداشته اند علت چیست؟

کورش زعیم: این پرسش یک میلیون دلاریست! آنها موفقیتی ندارند چون نمی خواهند به داعش آسیب جدی وارد آید. در این ائتلاف عربستان و قطر و امارات که پشتیبانی مالی داعش را بر عهده دارند هم وجود دارند و فقط جای اسراییل خالیست. من این ائتلاف شصت کشور را نمایشی فریبکاران بیش نمی بینم. ما هنوز نمی دانیم چه در سر دارند که شصت کشور با امکانات بینهایت سه سال نیاز دارند یک مشت تبهکار را شکست بدهند. در این سه سال چه طرحی را می خواهند پیاده کنند، هنوز مبهم است.

راه دیگر: ظاهرا روسیه تصمیم دارد در اولین اجلاس ائتلاف شرکت کند به نظر شما رویکرد روسیه به این ائتلاف با توجه به اینکه رهبری آن در دست آمریکاست چیست؟

کورش زعیم: روسیه در شرایط ناخوشایندی قرار گرفته است. پس از تهدیدهای امریکا و اروپا به افزایش تحریم های اقتصادی که اقتصاد روسیه بشدت نسبت به آنها شکننده است، پوتین اندیشه باززنده سازی امپراتوری شوروی را در شرایط موجود بازنگری کرده است. به همین دلیل به نیروهای زرهی 17 هزارنفری خود که در استان راستف در مرز اوکراین مستقر شده بودند، دستور بازگشت به پادگانهای خود را داد. ولی طرح غرب برای خاورمیانه که اکنون با تزریق داعش آغاز شده، روسیه را هم مانند ایران نگران کرده است، زیرا محاصره شدن روسیه توسط گروههای تبهکار اسلامی افراطی داعش می تواند برایش بسیار مسئله ساز باشد و امنیت ملی روسیه را تهدید کند. روزنامه ساویستکایا روسیا، اخیرا نوشت که هدف اصلی رویدهای سوریه و عراق محاصره روسیه و ایران است. گرایش روسیه هم به مذاکره با غرب برای پیوستن به ائتلاف ناشی از همین نگرانی است. بنابراین، اگر شما در درون توطئه باشی بهتر می توانی از خود حفاظت کنید تا بیرون از آن.

راه دیگر: در صورت پیوستن روسیه به این ائتلاف واکنش آمریکا چه خواهد بود و آیا از این مسئله استقبال خواهد کرد؟

کورش زعیم: بهر حال پیوستن روسیه به ائتلاف بدون موافقت امریکا صورت نخواهد گرفت. پذیرفتن یا نپذیرفتن امریکا نشانه ای از هدفهای درازمدت ائتلاف غرب در این منطقه، و نیز نسبت به روسیه، خواهد بود. اگر روسیه را در این ائتلاف بپذیرند، شاید یک حاشیه امنیت برای ایران هم بوجود خواهد آمد. در هر حال، جنگ علیه تروریسم که جرج بوش در ۲۰۰۱ به عنوان سیاست راهبردی خود اعلام کرد، برای آمریکا حدود ۶/۶ تریلیون دلار و هزاران کشته هزینه داشته، و تنها دستاورد آن، بجز برجای گذاشتن شمار زیادی گروههای تروریستی در آسیا و افریقا، میلیاردها دلار بر ثروت اشخاص خاصی در امریکا افزوده است.

راه دیگر: ایران در ابتدا نسبت به ائتلاف تشکیل شده علیه داعش بدبین بود و معتقد بود که به امنیت منطقه صدمات جدی وارد خواهد کرد. فکر می کنید با توجه به پیشروی داعش رویکردش در مورد ائتلاف تغییر کرده است؟

کورش زعیم: من از سیاست جمهوری اسلامی در این باره آگاهی ندارم، ولی طبیعی بود که در آغاز تشکیل شدن ائتلاف، با توجه به پس زمینه توطئه های گوناگون در مورد یکپارچگی کشور، ایران احساس خطر کند. ولی اگر ایران به ائتلاف بپیوند، این امتیاز را خواهد داشت که دسترسی بهتری به اطلاعات و برنامه های درازمدت آنها داشته باشد. در هر حال، نفوذ ایران در سوریه و عراق به سود ائتلاف، و هرگونه ضربه به داعش به سود ایران خواهد بود.

راه دیگر: بعنوان آخرین پرسش فکر می کنید چه راههایی برای جلوگیری از روند رو به گسترش و رشد داعش وجود دارد؟

کورش زعیم: البته جنگ با داعش و بازپسگیری سرزمینهای اشغال شده، یک ضرورت راهبردی است، زیرا اگر آنها بتوانند سرزمین تثبیت شده و ساختار اداری ثابت و دولت کلاسیک در این منطقه ایجاد کنند، برای نسل ها گرفتار وحشیگیری آنها و صدور افراطگرایی اسلامی به درون کشورهای همسایه خواهیم بود. ولی شکست داعش بدون عملیات زمینی و حمله به مرکز آنها در سوریه ممکن نیست. برای این کار دولت های عراق و سوریه باید تقویت شوند، و از آنجا که دولت دمشق علت مهمی در بوجود آمدن و گسترش داعش بوده باید قانع شود که هنگام یک تغییر بنیادین فرارسیده و دولت بشار اسد باید جای خود را به یک دولت موقت متشکل از مخالفان و شخصیت های خوشنام دولت کنونی بدهد. از دید دیپلماتیک هم من با مفسر روزنامه لوپوئن پاریس موافقم که مجازات های بین المللی علیه ایران باید برچیده شود تا ایران بتواند بطور موثر در مشارکت با دیگر نیروهای بین المللی در این مبارزه بطور علنی مشارکت داشته باشد.

همچنین باید ترکیه و عربستان و قطر را قانع کرد که داعش خطریست که در نهایت بیشتر گریبانگیر آنها را خواهد گرفت. کشورهای غربی هم باید به این باور برسند که هیولایی که بوجود آورده اند، در کشورهای خودشان هم تبدیل به یک مسئله مهلک خواهد شد. به باور من در این فرایند، ایران دچار حمله های تروریستی زیادی خواهد شد، خاندان ابن سعود سرنگون و عربستان دچار یک تحول بنیادین خواهد شد، و دولت کنونی ترکیه پشتیبانی مردمی خود را از دست خواهد داد و شاید بار دیگر نفوذ ارتش بر دولت سایه اندازد.

-×-