*

نگه داشتن بشار اسد در راستاي منافع ملي ما نيست. رفتار جمهوري اسلامي در سوريه بسيار نپخته، چكشي و بي خردانه بوده و ما را منفور مردم سوريه و شيطان در ذهن جهانيان كرده است. دستكم يك نسل خوشرفتاري طول خواهد كشيد تا ما را ببخشند. حفظ سوريه به عنوان دروازه راهبردي كشور در شرايط كنوني بسيار ضروري است. اگر جمهوري اسلامي يك جو خرد و دورانديشي داشت، نمي گذاشت بشار اسد دست به جنايت هاي هولناك بزند، يا اينكه بي درنگ، پيش از اينكه كار به اينجا برسد، او را بركنار مي كردند، فراري مي دادند و يك نفر معتدل را بجاي او مي گماشتند.

تحليل به نسبت درستي است. بدبختانه براي مردم سوريه، ملاحظات استراتژيك منطقه اي الويت دارد. سياست امريكا در سوريه به دست نئوكانها، فرقه بسيار تندرو و خشن يهود كه نتانياهو سخنگوي بسيار ملايم آنها شده، ام آي 6 و پان تركيسم يا نئوعثمانيسم و عربستان هدايت مي شود. بخاط عقده اي كه همه اينها نسبت به ايران دارند، همبسترهايي ناجور شده اند. و اين به علت سردرگمي و عدم قاطعيت دولت اوباماست. آنها نقشه كوچك كردن كشورهاي خاور ميانه، ايجاد دشمني و نفاق و درگيري هاي بي انتهاي مرزي و قومي و مذهبي هستند تا خاور ميانه به قول يكي از اين جانوران بسيار پرنفوذ، بر پايه فرهنگ غني و كهن خود نتواند سر برافرازد. سوريه دروازه ورودي آنها شده بود، يهمين دليل تظاهرات مسالمت جويانه مردم را با تزريق اسلامگرايان افراطي و مزدوران جنگي خونين كردند تا زودتر اين دروازه را فتح كنند. از سوي ديگر، روسيه در آنجا بطور اتفاقي با ايران هم هدف شده، زيرا هم پايگاه دريايي دارد كه براي نخستين بار نقطه حضور نظامي آنها به غرب است و هم اينكه مي خواهند در برابر امريكا كم نياورند. حضور ايران در سوريه و لبنان حياتي است. ايران بايد آن جبهه را نگه دارد. اگر سوريه سقوط كند دو نيمه خواهد شد، لبنان هم دو نيمه خواهد شد. عراق هم دو يا سه قطعه خواهد شد. سپس نوبت تجزيه ايران خواهد رسيد. تركيه هم در اين بازي بازنده مي بود. غرب از تعصبات قومي و بلندپروازي هاي ابلهانه تركيه استفاده كرده آنها را وادار كرده بود ابتكار عمل را بدست بگيرند. ولي در عمل به علت اقدامات عجولانه و بلندپروازانه و كركري خواندن ها كه بيشترش براي بالابردن حيثيت كشور در برابر هم ميهنان آذري ما بود، بادش خالي شد. اگر سوريه سقوط كند، تركيه هم دچار تنش هاي مسلحانه داخلي خواهد شد. اگر تركيه بازي را ببازد، حيثيت بين الملليش خدشه دار شده و در برابر مردم خود و كردها تحقير خواهد شد و خود تبديل به دروازه ورودي خواهد شد. در اين بازي، ايران چاره اي بجز نگه داشتن سنگر ندارد. ما به مردم سوريه بسيار بدهكار هستيم و بايد جبران كنيم. ولي مسئله رويايي با طرح خاورميانه بزرگ و فضولي يك مشت ديوانه عقده اي شرور سياسي و مذهبي در امور اين منطقه است. در اين بازي عربستان و قطر هم سر جاي خود نشانده شده اند، تركيه از نفس افتاده و سبيلش آويزان شده، گروهها مسلح تجزيه طلب ما هم ماست را كيسه كرده اند و امنيت مرزهاي عراق و ايران فعلن حفظ شده است.

سپاس از مهر شما.

من چنين خبري را يادم نيست، ولي مي دانم كه آيت الله كاشاني و فداييان اسلام كه تا آن هنگام خود را در كنار دولت قلمداد مي كردند، پيوسته درخواست فرستادن وزير به كابينه و تصويب لايحه هاي گوناگون مي كردند. مصدق زير بار هيچ فشاري نمي رفت. كدورت ميان كاشاني و مصدق از آغاز نخست وزيري مصدق از آنجا آغاز شد كه كاشاني از مصدق مي خواست دو نفر را به مجلس بفرستد (يكي از آنان مصطفي فرزندنش) و ديگر اينكه دو وزير را به كابينه بفرستد. همچنين پيوسته "توصيه" هايي براي اشخاص مختلف به خط خود مي نوشت و مي فرستاد. مصدق دستور داده بود همه چيز بايد طبق قانون انجام شود. سرانجام كاشاني به ستوه آمد و در كودتا عليه مصدق اقدام كرد.

برژينسكي درست مي گويد كه نگاه راكني ساده لوحانه است. ميت رامني هيچگاه در فاي ديپلماسي بين المللي يا سياست برونمرزي نبوده است. من با دقت سخنانش را گوش داده ام و اين نتيجه را گرفته ام كه مي تواند مانند بوش، يا شايد براي ما بيشتر، آدم خطرناكي باشد. هوادان پشت پرده او كه سياست خارجي را به او تلقين مي كنند و پول برايش خرج مي كنند، محافظه كاران نو و هواداران تندرو اسراييل در امريكا و مروجان "تلمود" كه در يهوديت نقش القاعده در اسلام را بازي مي كنند هستند. من باور دارم كه رامني وادار به آغاز جنگ در خاور ميانه و كليد زدن طرح تغيير جغرافياي منطقه خواهد شد. اين جنگ يا از سوريه آغاز خواهد شد يا با توطئه اي مانند ترور وليعهد اتريش در جنگ اول يا كشتن سربازان آلماني در يونيفورم لهستاني توسط آلمان در جنگ دوم، يا غرق يك كشتي جنگي به نام ايران يا توسط ايران يا در پشتيباني از حمله امارات به سه جزيره يا سناريوهاي ديگر، عليه ايران آغاز خواهد شد.

شما پاسخ خود را خودتان بخوبي داده ايد. دولت هر كشور براي آن كشور شخصيت سياسي روز را رقم مي زند. در آن زمان سردمداران كشور ما باسواد بودند، با فرهنگ بودند و به ميهنشان عشق مي ورزيدند. هر كدام براي خودشان شخصيتي بودند. طرفهاي هاي ما هم در برابر شخصيت و ميهن دوستي آنان تسليم مي شدند، زيرا مي دانستند كه با اينها نمي شود مانند لاتها برخورد كرد. احمدي نژاد و وزرايش 10 بار به عربستان رفتند كاري ابلهانه كردند. اگر سفرشان و هدفشان مهم مي بود مي توانستند درخواست كنند كه سفر دوم را عربستان بكند. ولي وقتي رييس جمهوري اجازه مي دهد طرفش در همان سفر اول به او بگويد "با سياستمداران كوتوله معامله نمي كنيم" و او را تحقير كند، آن 9 بار ديگر را به دريوزگي رفته است. شرم بر يك ايراني كه چنين خفتي براي ميهن بزرگ ما رقم بزند. در تاريخ سازمان ملل سابقه نداشته كه در اجلاس سالانه وقتي سران كسورها عكس يادگاري مي گيريند، همه دور احمدي نژاد را خالي كنند و از دو متر نزديكتر نشوند. اينها همه بي احترامي است. ايشان هر كجا كه رفته مورد بي احترامي قرار گرفته. در خيلي سفرها هيچكس بجز يك كارمند ساده به استقبال او نرفته. شما بجاي سرزنش طرفهاي ما در كشورهاي ديگر خانه خود را تميز كنيد.

شما مطمئن باشيد كه اگر دولتي داشته باشيد كه جلب احترام كند و سفيران و وزيرانتان بيسواد و لات و لوت نباشند، اگر رييس جمهورتان حرف حسابي، حتا براي يك بار، بزند، آنها گستاخي نمي كنند هيچ، احترام شايسته كشوري مانند ايران را هم حفظ مي كنند.

ما بايد به همه كشورها سفر كنيم و پيوند گفتماني خود را با آنان حفظ نماييم. اينكه آنها در 8 سال گذشته به اين سفرها پاسخ نداده اند و با فرستادگان ما هم توهين آميز برخورد كرده اند به دليل كيفيت فرستادگان ماست. ببينيد ما چه كساني را فرستاده ايم كه فقط حرف مفت زده اند و بجز بي آبرويي براي ما به ارمغان نياورده اند. چرا اين توهين ها را در طي بيست سال پيش از آن يا پيش از انقلاب نمي كردند؟

من با شما كاملا موافق هستم. من هيچ كس را در تاريخ جهان مصون از انتقاد نمي دانم. ولي انتقاد بايد هدف سازنده داشته باشد نه فقط براي كوبيدن يا تحقير كه اكنون بسي از دوستان خودم اين كار را مي كنند. من موافق هستم كه جدا كردن صندوق هاي راي كار درستي نبود و حقانيت راي دهندگان مثبت را زير پرسش مي برد. اين كار مصدق نبود. بودند پيرامونيان كه كاسه داغتر از آش مي شدند و شعور سياسي دورانديش نداشتند. ولي هيچگونه فشار يا شرايطي ويژه در هيچكدام از اردوهاي موافق و مخالف نبود. البته اين توجيه آن خطاي تاكتيكي نيست، فقط شرح رويداد است.

اين صفحه باز نمي شود.

بكار گرفتن ثروت نقدي كشورهاي جنوب خليج پارس براي بهبود اقتصاد جهاني كاري بسيار ضروري و هوشمندانه است. اين كشورها، بجز اندكي استثناء، ثروت هنگفتي را كه با فروش نفت و نه از راه توليد بدست آورده اند بخشي از آن را سران كشورها و قبيله ها دزديده و ثروت اندوزي كرده اند و بخشي را هم در ذخيره ارزي كشورهايشان نگه داشته اند. عمده اين ثروت نقدي در غرب سرمايه گذاري شده يا در بانكها بصورت سپرده يا با خريد سهام شركتهاي بزرگ و يا خريد املاك. اين ثروت در صورت جابجايي مي تواند اقتصاد برخي كشورهاي غربي را آسيب فراوان بزنند. آنها از صندوق بين المللي پول استفاده مي كنند ولي به آن چندان كمك نمي كنند. آنها چاره اي ندارند كه يا در ثبات اقتصاد غرب مشاركت داشته باشند و يا توسط همان غرب به بي ثباتي كشيده شوند.

من مي پندارم كه شما جزييات شرايط آن روز را نخوانده ايد. پيشنهاد مي كنم كتاب من را به نام "جبهه ملي ايران از پيدايش تا كودتاي 28 مرداد" بخوانيد. كتابيست مرجع كه تا كنون هيچكس به عدم صحت هيچ مطلبي در آن اعتراض نكرده است. من خودم مسئول يك از چادرهاي راي گيري در ميدان توپخانه بودم. علت جدا كردن موافق و مخالف جلوگيري از درگيري ميان دو اردو بود، ولي هيچ و هرگز كسي به راي دهندگان مخالف تعرض نمي كرد. مجلس تا آن هنگام فقط حدود 70 نماينده منتخب داشت. دهها گزارش از تقلب فاحش در انتخابات دوره هفدهم، خريد كرسي مجلس، دخالت و تهديد ارتش و زورگيرها در راي گيري از بسياري شهرستانها از جمله از شميران و لواسان رسيده بود. قصد دربار و عوامل بريتانيا اين بود كه نمايندگان خود را تحميل كنند و موضوع ملي شدن نفت را خنثي نمايند. من شاهد بودم، كه يكي از دوستان خانوادگي ما، كه پزشگ بود، و يكروز در همان دوران انتخابات به خانه ما آمده بود، به پدرم گفت كه كرسي مجلس در شهر خودش را (نام نمي برم) به مبلغ 30 هزار تومان خريده بود. گفت اگر پدرم بخواهد يكي هم براي او مي خرد! جريان انتخابات آنقدر فاسد بود كه مصدق براي نجات لايحه ملي شدن و خلع يد از بريتانيا چاره اي جز تجديد انتخابات نداشت. بزرگي مصدق در هوشمندي و وقت شناسي او بود. او خودش را فدا كرد تا دستاورد ملت ايران نجات يابد.

ارتباط و گفتگو با همسايگان، حتا آنها كه با ما دشمني دارند كار نادرستي نيست. ارتباط و گفتگو بسياري از سوء تفاهم ها را رفع مي كند و تفاهم را بيشتر مي كند. هر چند آقاي احمدي نژاد شايسته انجام چنين ارتباطاتي كه بايد هوشمندانه و سياستمدارانه باشد نيست، ولي اين كاستي اصل حركت را نفي نمي كند.

تركيه اشتباهي را كرد كه من اميدوار بودم بكند. هرچند ما هم در منطقه خوب بازي نكرده ايم. من موافقم كه طرح زيركانه داوداوغلو در سوريه به بن بست رسيده. اكنون وي تلاش مي كند با اقداماتي مانند مشترك كردن ارتش و پرچم، دولت باكو را زير چتر تركيه بياورد. هشياري ما در آنجا هم مي تواند اين برنامه را عقيم كند. نفوذ يك كشور فقط نفوذ نظامي يا سرزميني نيست. ما در سوريه و بحرين و افغانستان بسيار بد عمل كرديم، ولي بخت با ما يار بود كه ديگران بدتر عمل كردند. در آينده ما سياست ديگري خواهيم داشت.

هيچ دليلي وجود ندارد كه ما با همه حزب ها و گروههاي سياسي همسايگانمان ارتباط نداشته باشيم. يك ارتباط محترمانه و سالم مي تواند خيلي از تندروي ها را كاهش دهد و بلندپروازي ها را دچار ترديد نمايد. اگر آن حزبهايي را هم كه شما نام برديد، ما در شرايط آ‍زاد به بحث و نشان دادن خودشان مي كشيديم، خودشان مجبور مي شدند در هدفهاي خود تجديد نظر كنند. ايتاليا هم حزب كمونيست دارد كه پيشتر به كرملين وصل بود، ولي اكنون حضور دارد، ولي در اقليت است و هوادارانش شناخته شده هستند. وقتي ما حزبهاي مخالف را زير فشار مي گذاريم، آنها را به زيرزمين مي كشانيم، خشمگين مي كنيم و از خود نااميد مي كنيم. در اين حالت است كه براي رسيدن به هدفهايشان، هرچند هم احمقانه، به نيروهاي بيگانه متوصل مي شوند.

گاهي پيشرفت هاي مادي و افزايش احترام به شخصيت ها باعث بيدار شدن كيش شخصيت و ماليخولياي بلندپروازي هاي تاريخ-پايه مي شود. من اميدوار بودم كه با رفتن فرقه نظامي گري در تركيه، بلندپروازي هاي گسترش ارضي كاهش پيدا كند و نركيه كه مي خواهد خود را به اروپا نزديك كند، روشهاي آزادانديشانه آنها را هم تقليد نمايد. ولي با روي كار آمدن داوداوغلو، عثماني گرايي در سياست تركيه قدرت گرفته و مست باده رفاه نسبي و كسب احترام سياسي، يك بازگشت به گذشته آغاز شده است. يكي از موانع ورود تركيه به اتحاديه اروپا، نفرت تاريخي اروپاي خاوري از جنايت هاي غيرقابل تصوري است كه عثماني ها در آنجا مرتكب شدند كه قتل عام ارمنيان كمترينش بود. در فروپاشي يوگوسلواي، مسلمانان آنجا قرباني اين نفرت ژرف از هر چه مسلمان است شدند.

ايشان نمي بايستي كه حتي دو سال هم سر كار مي ماند. در سال 1384، من پيش بيني كرده بودم كه ايشان بيشتر 2 تا دو ونيم سال دوام نخواهد آورد. ولي ديديم كه قدرتهاي زمان اجازه ندادند در سال 1386 كه يازده وزير ايشان استيضاح شد و طبق قانون ايشان بايد كنار مي رفتند، كنار بروند. پس بايستي كه امدادهاي غيبي پشتيبان ايشان بوده باشند تا ايران به اين شكل بيافتد. اكنون بايد منتظر پيامدهاي اين پيش زمينه باشيم.

من آقاي بقايي را از دور ديده بودم، ولي از نزديك نمي شناختم. اجازه بدهيد من وارد بحث هايي كه نياز به علم غيب دارد وارد نشوم.

اين ديدگاهي بود كه من در اين بخش به آن اشاره كرده بودم. تركيه در مورد درگير شدن در بحران سوريه از مرز خردمندي گذر كرده است. به باور من تركيه با ذهنيت بازسازي امپرتوري مرگبار عثماني وارد اين بازي شد، در صورتيكه مي توانست از آن براي اعتلاي حيثيت جهاني تركيه بهره برداري كند. اگر جنگي درگيرد، كه مي خواهند تركيه را وارد آن مهلكه نمايند، دسيسه نئوكانها به نتيجه رسيده خواهد بود و تركيه نه تنها "امپراتوري" عثماني را بازسازي نخواهد كرد كه به يك كشور كوچك كم اهميت تبديل خواهد شد. البته ايران هم به همين منجلاب فروخواهد افتاد.

من درباره قطر پيشتر هم نوشته ام كه هوشمندانه ترين استراتژي اقتصادي و سياسي در خليج پارس را پي مي گيرد. اين 60 ميليارد دلار، دو سومش متعلق به ايران است كه آنها به علت بي لياقتي ما از منابع طبيعي ما بهره برداري مي كنند و كشور خود را مي سازند. ولي از آنجا كه ذهنيت كشورهاي عرب بومي بازرگاني است، اين اقتصاد مانند اقتصاد امارات آسيب پذير است. در هر حال، يك كشور غني در همسايگي ما بهتر از گداگشنه هاست كه مي توانند زمينه رشد افراط گرايي و خشونت گرايي شوند.

1- با زيرساختهايي كه ما داريم و دانشمندان و مهندسان درجه يكي كه ما مي توانيم به كشور برگردانيم و با روابط خوبي كه با همه كشورها خواهيم داشت، چيزي بين 6 تا 8 سال. 2- صنايع نظامي ايران، با همه ندانم بكاري ها و فرصت سوزي ها و سياستگزاري هاي نادرست، شالوده بسيار قدرتمندي دارد. صنايع تركيه ژرفاي چنداني ندارد.

از آگاهي رساني شما بسيار سپاسگزارم.

مطلب مهمي نيست، از اين سنجش هاي ژورناليستي درباره شخصيت هاي معروف زياد انجام مي شود، ولي نه اوباما ريگان است و نه ريگان اوباما. آخر خط تفاوتهايشان نشان داده خواهد شد. ريگان يك شخصيت قاطع شناخته شده بود، اوباما يك شخصيت نه چندان.

برخي از دوستان دل سوخته ما سرخوردگي ها را نمي توانند پشت سر بگذارند. مانند يك ضايعه احساسي، داغش در دلشان حك شده و از بين نمي رود. نمي توان سرزنشان كرد.

نظر نمي خواهد. تركيه قدرت نظامي بزرگي است و از ناتو هم پشتيباني مي شود. چون اعتماد غرب را جلب كرده، همانگونه كه پيش از انقلاب ايران اين كار را كرده بود، اجازه مي دهند بخشي از هواپيماها و كشتي هاي نظامي را توليد كند. ما كه بسيار بسيار جلوتر بوديم، بسيار بسيار عقب افتاده ايم.

*

*