هدیه سال نو به بشریت

در پی کاربرد نخستین نمایش توان نابودسازی بمب اتمی با کاربرد آن در هیروشیما و ناگازاکی در سال 1945، بجای اینکه فاجعه ناشی از آن درس عبرتی شود، مسابقه جهانی تسلیحات اتمی را آغاز کرد. ابرقدرتها برای برتری در توان نابودسازی به تلاش پرداختند، دیکتاتوری ها به بهانه حفاظت از خود و دموکراسی ها به بهانه بازدارندگی در برابر دیکتاتوری ها. آن دو بمب تاریخی هر کدام فقط 20 کیلوتن قدرت داشتند، ولی اکنون استاندارد مگاتن است. امروز بیش از سی هزار عدد آنها در زرادخانه های پنج کشور بزرگ اتمی جهان موجود است که می توانند کره زمین را دهها بار نابود سازند؛ و از زرادخانه های اتمی اسراییل و پاکستان و هندوستان هم گزارش موثقی در دست نیست.

ابرقدرتها بزودی به بیهوده بودن این قدرت عظیم تخریب و قتل عام پی بردند، و اینکه هیچکدام دیگر جرات کاربری آن را ندارند. این واقعیت آنها را واردار کرد که با وجود ترسها و دشمنی هایشان، بنشینند و چاره کنند. در سال 1963 پیمان محدودیت آزمایشهای هسته ای امضاء شد، در سال 1968 پیمان منع گسترش سلاحهای هسته ای، در سال 1372 پیمان ضد موشکهای قاره پیما، در سال 1973 موافقتنامه جلوگیری از جنگ هسته ای، و در سال 1974 محدودیت آزمایشها به 150 کیلوتن به امضاء رسیدند. همینطور از سال 1974 تا 2007، یک سری پیمانها و موافقتنامه هایی میان ابرقدرتها برای محدودتر کردن فعالیت نظامی و کاهش زرادخانه های اتمی انجام گرفت که مهمترین آنها پیمان های سالت یک و دو (1973 و 1979)، استارت یک، دو و سه (1991، 1993 و 2007) برای کاهش کلاهک ها و بمبهای اتمی، و پیمان جامع منع آزمایشهای هسته ای سال 1996، بودند. این روند نشان میدهد که کشورهای پیشرفته و قدرتمند کم کم، هرچند که بسیار آهسته، به سوی خردورزی در مورد فعالیت ها و اقدامات خودشان پیش می روند.  

ولی با فروپاشی شوروی و ورود بمب های اتمی و تجهیزات  دزدیده شده، همراه با دانشمندان پول پرست و بی وجدان به بازار سیاه، دیکتاتورهای کوچولو هم به هوس افتادند که با پول ملتشان به ماجراجویی بپردازند. از سوی دیگر، بی ارادگی و بوروکراسی حاکم بر سازمان انرژی اتمی بین المللی ( IAEA ) و عدم قاطعیت سازمان منع گسترش سلاحهای هسته ای ( NPT ) نسبت به اسراییل و کره شمالی باعث شده که اکنون ما در آستانه یک مسابقه هسته ای در خاورمیانه قرار گیریم. این روند فاجعه عظیمی را برای آینده بشر نوید میدهد.

من تصور نمی کنم که سامانه بین المللی موجود اراده و انگیزه لازم را برای جلوگیری از گسترش تکنولوژی هسته ای نظامی داشته باشد. عدم خواست و توانایی جلوگیری از اتمی شدن پاکستان و اسراییل و کره شمالی یا مجبور کردن آنها به امضای پیمان عدم گسترش، نشان میدهد که توان جلوگیری از ورود کشورهای دیگر به این صحنه را هم نخواهند داشت و احتمال دستیبابی سازمانهای تروریستی عقیدتی و قاچاقچی نیز افزایش خواهد یافت. تصور کنید راهزنان دریایی سومالیایی کشتی های پلیس دریاها را به شلیک راکتهای هسته ای تهدید کنند، یا مافیاهای مواد مخدر دولتها را به انفجار بمبهای کنار جاده یا چمدانی اتمی تهدید کنند.

من در راستای کاهش وسوسه ساخت و داشت و کاربرد سلاحهای هسته ای و یا رادیواکتیو توسط دولتها، راهکاری را پیشنهاد کرده ام که در متن نامه پیوست برای بررسی و تصویب به دادگاه کیفری بین المللی و دبیرکل سازمان ملل ارائه داده ام. من اهمیت و تاثیرگذاری چنین قانونی را آنقدر زیاد می پندارم که آن را هدیه سال نو خود به بشریت نام گذاشته ام.   

  کورش زعیم

سوم دی 1388 (24 دسامبر 2009)