ترجمه فارسی:

  یک پیشنهاد برای شکستن بن بست مسئله اتمی ایران

از: کورش زعیم

روزنامه ایران دیلی، 2 ابان 1383 

  پیشنهاد اروپاییان برای توقف غنی سازی اورانیوم در برابر امتیازات بازرگانی و سرمایه گذاری و نیز   تامین سوخت مورد نیاز نیروگاههای اتمی کشور، توهین به هوشمندی ملت ماست. ما باید کارهای خیلی بدی در موقعییت های دیگر کرده باشیم که اینگونه مانند کودکان با ما رفتار کنند. گفته سخنگوی وزارت خارجه امریکا که "ایران به انرژی هسته ای نیاز ندارد"، نیز حاکی از تصور عقب افتادگی ذهنی ما در تفکر آنهاست، و اینکه میان کاربرد نظامی و صلح آمیز تکنولوژی هسته ای برای ایران تفاوتی قائل نشد، نشانه سوء نیت آنها است.

واقعییت این است که ما باید استفاده خود را از منابع نفت وگاز بعنوان سوخت کاهش دهیم. آنها را میتوان به هزاران کالای مورد مصرف انسان، از جمله غذا، تبدیل کرد. افزون بر آن، سوخت فسیلی آلوده کننده عمده هواست. همچنین، واقعییت این است که ما باید بیشتر نیاز خود را به نیروی برق، در غیاب جانشینی بهتر و ایمن تر، از انرژی پاکیزه و ارزان هسته ای تامین کنیم. و نیز اینکه، ما باید سوخت مورد نیاز نیروگاههایی را که برای ساخت آنها برنامه ریزی کرده ایم خود تولید کنیم، و تعداد آنها محدود به دو واحد بوشهر نخواهد بود. ما باید دارای تکنولوژی هسته ای باشیم، باید تجهیزات لازم را داشته باشیم وباید متکی به خود باشیم. ما نمی توانیم کشور را بازیچه کشورهایی قرار دهیم که از ما قدرتمندتر هستند، متحد هستند و بلند پروازیهایی دراین منطقه، که قلمرو نفوذ و منافع ماست، دارند. ما نباید صنعت برق خود را گروگان آنهایی قرار دهیم که که گاهی هدفهایی سیاسیشان بر هدفهای اقتصادیشان چیره است.

  ایران باید در دانش و تکنولوژی هسته ای، نه تنها برای کاربرد آن در بسیاری رشته های صلح آمیز مانند نیرو، غذایی، پزشگی، ترابری، ارتباطات وغیره، بلکه فقط بخاطر خود دانش، پیشرفت کند. افزون برآن، ایران دارای منابع غنی اورانیوم است که باید استخراج، پردازش و غنی سازی شود و به دیگر کشورهای دارای نیروگاه اتمی فروخته شود. البته این کارباید با مسئولیت و تحت نظارت سازمان جهانی انرژی اتمی انجام گیرد. هیچ دلیلی وجود ندارد که ما نتوانیم فروشنده باشیم بجای یک خریدار اسیر.

  مسلم این است مسائلی که جمهوری اسلامی با آن روبروست، بیشتر به عدم توان اعتمادسازی در جامعه بین المللی دررابطه با عملکردهای مختلف دیگر ارتباط دارد تا فعالیتهای هسته ای. من باور دارم که فشار روی ایران فقط برای سوء ظن به برنامه های نظامی هسته ای ایران نیست. قدرتهای بزرگ هیچ نگرانی از این بابت ندارند و خود می دانند. کوتوله های قدرت نظامی هم نگرانی چندانی ندارند، و آنها هم این را می دانند. بنابراین، یا اینکه جمهوری اسلامی تسلیم آنچه آنها درخواست می کنند می شود که چیزی جز اسارت ایران در زمینه هسته ای نیست، یا اینکه برخی سیاستهای خارجی و داخلی خود را که پس زمینه این مسائل است بازنگری خواهد کرد.

  با وجود این، من پیشنهادی دارم که شاید راه مذاکره را با قدرتهای بزرگ درباره مسائل نیروگاههای اتمی و تولید سوخت برای آنها باز کند. (ایده این پیشنهاد را از دوست گرامی آقای حسین شاه حسینی شنیدم و اجازه گرفتم که از آن استفاده کنم.) نگرانی اصلی سه قدرت اروپایی و امریکاییان این است که که آنها بعلت عدم شفافیت جمهوری اسلامی، و تا حدی نسبت به مشارکت ایران با روسیه، بی اعتماد هستند. افزون بر آن، من باور ندارم که روسها، که منافعشان در گرو روابط بازرگانی و سرمایه گذاری با غرب است، بتوانند و بخواهند که نیروگاههای بوشهر را بدون موافقت غرب به پایان برسانند. آنها، در هر حال،   باید برخی از تجهیزات حیاتی نیروگاهها را که برای راه اندازی آنها ضروری است، از غرب تامین کنند. بهمین دلیل، ما از سال 1990 که روسها قرارداد تکمیل نیروگاهها را بستند تا کنون بازیچه آنها بوده ایم. من پس از حمله موشکی عراق به نیروگاههای بوشهر، ازسوی سازمان انرژی اتمی از آنها بازدید کردم و درآن زمان برآورد کردم که میتوان آنها را در دو سال تکمیل کرد. بعلاوه، من باور دارم که اگر در ایران بنا باشد نیروگاههای اتمی ساخته شود، سه قدرت اروپایی وامریکاییان نخواهد گذاشت کس دیگری این کار را انجام دهد. قراردادهای ساخت دو دوجین نیروگاههای هسته ای، که سی سال پیش برای ایران برنامه ریزی شده بود، متعلق به آلمانها، فرانسویان و امریکاییان بود. حدس من این است که که آنها می خواهند برگردند و کار را خودشان انجام دهند، این بار انگلستان هم با آنها خواهد بود.

بنابراین، من پیشنهاد می کنم که سه تفنگدار اروپایی، همراه با امریکا، بیایند و در نیروگاههای هسته ای ایران بصورت یک مشارکت مالکانه 50/50، سرمایه گذاری کنند. به این ترتیب خواهند توانست کاربرد و ضایعات سوخت هسته ای را مستقیما کنترل کنند. آنها در این سرمایه گذاری از سه راه سود خواهند برد: سود ناشی ازپیمانهای ساخت وتجهیز نیروگاهها، سود ناشی از فروش نیروی برق و سهام، و بالاخره احساس امنیت درباره کاربرد اورانیوم غنی شده. ایران، از سوی دیگر، دو دوجین نیروگاههایی را که لازم دارد و باید داشته باشد، خواهد داشت، هزینه آنها را با شریکان خود تقسیم کرده میزان سرمایه گذاری لازم را کاهش خواهد داد و اعتماد جامعه جهانی را نیز نسبت به نیاتش بدست خواهد آورد.

افزون بر آن، پیشنهاد می کنم که عملیات غنی سازی اورانیوم برای تامین سوخت نیروگاهها هم بصورت یک شرکت سهامی انجام شود که سهامداران آن شریکان نیروگاهها باشند. پژوهشگران ودانشگاهیان ایران خواهند توانست، با این ترتیب، در یک محیط بین المللی زیر نظارت سازمان جهانی انرژی اتمی به کار و پژوهش خود ادامه بدهند. من مذاکره کنندگان ایران را دعوت می کنم که این پیشنهاد را بررسی کنند و آنرا به عنوان یک برنامه سازشی در جلسه مشترک بعدیشان با اروپاییان مطرح نمایند.

روزنامه ایران دیلی، 2/8/83