ا ز ديدگاه جناح حاکم، زن بايد مهار شود ؛ گفت و گو با کورش زعیم

 تاریخ: 12  مرداد  1387

 شفق دهقاني، سياوش محمدي

 آقاي زعيم، به عنوان نخستين پرسش، مي خواستيم بدانيم كه طرح سهمیه بندی جنسیتی چه زماني مطرح شد؟

طرح سهميه بندي جنسيتي دانشگاه در مجلس هفتم مطرح شد، ولي پيش از تصويب به اجرا درآمد. آقاي خاتمي در زمان خودش طرح را متوقف کرد، ولي مردسالاران در هر حال به عناوين مختلف براي دانشجويان دختر مانع تراشيدند، از جمله جلوگيري از آنان براي نام نويسي در برخي رشته ها . افزون بر اين قانون گريزي، بند 3 اصل سوم قانون اساسي نه تنها آموزش و پرورش را در تمام سطوح براي همه رايگان اعلام کرده، بلکه دولت را موظف کرده که آموزش عالي را تسهيل کند و تعميم دهد. در اين اصل، تفاوتي ميان زن و مرد قايل نشده است. بنابراين، سهمیه بندی جنسیتی دانشگاه ها به روشني در تضاد با قانون اساسي است.

چه نيازي احساس شد كه اين طرح از سوي طيف سنتي مطرح شود؟

بايد توجه کنيد که نگاه جناح حاکم به زن، همان نگاه قبيله اي بدوي دوهزار سال پيش منطقه جغرافياي ديگري است. آنها زن را در ذهن خود از اموال مرد مي شمارند که فقط براي توليد مثل و ارضاي نياز مرد آفريده شده است. گرفتاري آنها اين است که اين گونه نگرش درست وارونه نگرش فرهنگ ايرانيان است. وقتي پارسال وزارت آموزش عالي اعلام کرد که هفتاد درصد دانشجويان دانشگاهها زن هستند و دختران رتبه هاي برتري را از پسران در آزمون هاي ورودي دانشگاه به دست مي آورند، زنگ خطر براي مردسالاران حاکم به صدا درآمد که ممکن است روزي مجبور شوند زير دست زنان کار کنند و از آنها دستور بگيرند.  اگر قرار باشد زنان خود را برابر با مردان بشمارند، همان کارهاي مردان را انجام دهند و نيازهاي خودشان را در برابر نيازهاي مردان در کفه ترازو قرار دهند، بايد بپذيريد که آينده دلپذيري براي اين آقايان که بيشترشان لياقت چنداني در انجام مسئوليت هاي خود ندارند، و به همين دليل از اعتماد به نفس چنداني هم بهره مند نيستند، نخواهد بود. توهين ها و خشونت هايي که آنها در مورد زنان در کوچه و خيابان نشان مي دهند، اين زنداني کردن هاي زنان فعال در جنبش زنان و حقوق بشر، يک نوع ابراز برتري جويي است، منتهي با روشهايي که خود آنها تشخيص مي دهند. اگر منظور حفظ قداست خانواده است، بايد مردان اخلاق خانوادگي پيدا كنند. با محدود كردن زنان، هيچ مشكلي حل نمي شود. اين تفكر مشكل دارد. سهميه بندي جنسيتي، نه تنها تبعيض آميز و مغاير با اصول بنيادين حقوق مدني شهروندان و مغاير با بيانيه جهاني حقوق بشر است، بلکه کشور را از بهره مندي از استعدادهاي برتر محروم مي سازد.

پس به چه دليل يك وقفه 25 ساله در اين موضوع پيش آمد؟

بايد توجه داشت كه در اوايل انقلاب، جبهه چپ مذهبي و ليبرال در حكومت بودند و اصول گرايان اين قدرت را نداشتند كه اين طرز تفكر را اعمال كنند. 

 آيا اين طرح گامي درراه انقلاب فرهنگي دوم نيست؟

جنبش زنان ايران براي کسب حقوق برابر اجتماعي و قانوني، که به ويژه از سال گذشته سرعت و قدرت گرفته، قدرت مداران مردسالار را بسيار نگران کرده است. بنابراين، در صدد برآمده اند عواملي را که به قدرت جنبش زنان مي افزايد از بين ببرند. دانشگاه نه تنها دانش و آگاهي را بالا مي برد، بلکه تماس هاي اجتماعي را افزايش مي دهد، دسترسي به اطلاعات و تکنولوژي جهاني را آسان مي سازد و فرصت هاي لازم را براي گفتگو، همبستگي و هماهنگي در ميان هم انديشان فراهم مي آورد.

از ديدگاه اين جناح، انقلاب فرهنگي ناتمام است. زن بايد مهار شود. اگر زنان دانش بياموزند، ديگر نمي توان زنان را مهار كرد و در خانه حبس كرد، مانند كاري كه طالبان انجام ميداد و زنان را در خانه با زنجير مي بستند. اين اقليت بسيار كم كه باورهايشان با دانش و تجربه امروز هماهنگ نيست. آنها مي خواهند كه به سمت انقلاب فرهنگي جديدي پيش بروند.

درست است كه تمام افراد را بايد آموزش داد، ولي سهميه بندي آن زمان باعث شد که اكنون شمار زيادي مهندس و دكتر داشته باشيم كه سواد چنداني ندارند. اينان افرادي هستند كه جانشين افراد با استعداد شدند، كه نمونه اش طرح هاي عمراني است كه اكنون بصورت بسيار ضعيفي اجرا مي شوند.

اين طرح چه تاثيراتي در دانشگاه و جامعه مي گذارد، آيا به ايجاد اشتغال کمک مي کند؟

در مورد جامعه، ايجاد اشتغال راه هاي اقتصادي دارد. با جلوگيري از ورود  نيمي ازنيروي كار به بازار كار، براي نيم ديگر، بازار كاري ايجاد نمي شود. حتي خود اين قشر ميتوانند ايجاد اشتغال كند، يعني كارآفريني كند.

حق آموزش در قانون اساسي، در  بند دوم اصل 3 آمده است و دولت را موظف به آموزش همگاني كرده است. جلوگيري از اين كار، تخلف از قانون اساسي جمهوري اسلامي است. اگر شرايط آموزش مانند 200 سال پيش بود، مادران احساس سرخوردگي نمي كردند، چون حتي شايد پدران نيز سواد نداشتند. ولي اكنون با اين سد آموزش در برابر زنان، وقتي مي بينند زنان در ديگر نقاط جهان چگونه زندگي مي كنند، دچار سرخوردگي ميشوند. اين زنان اين عقده رواني را به فرزندانش منتقل مي كند.