گفتگوی رادیو بین المللی فرانسه (لیدا پرچمی) با کورش زعیم

موضوع: نامه شکایت به یونسکو درباره هرمز اردشیر

8 فروردین 1387 (27 ماری 2008)

پرسش: شکایت نامه ای توسط شهروندان استانهای جنوب غربی و کانون فرهنگی لر بختیاری توسط بنیاد میراث پاسارگاد به دفتر یونسکو در پاریس فرستاده شده تا برای نجات شهر تاریخی هرمز اردشیر اقدامی صورت گیرد. آقای کورش زعیم، شما مسئول بخش پژوهشی بنیاد میراث پاسارگاد هستید. لطفن بفرمایید دلیل نوشتن این نامه و خطاب آن به یونسکو چه است؟ 

کورش زعیم: شهر باستانی هرمز اردشیر که از دوران ساسانیان باقی مانده، و احتمالا خود آن هم بر روی آثار اشکانی و هخامنشی و حتا پیش از آن ساخته شده باشد، قدمتش بین 1700 تا 4000 سال تخمین زده می شود، که در سال 1931، باستاشناسان فرانسوی آن را کشف و تعلق آن را به دوران ساسانی تایید کردند و در همان زمان هم در فهرست آثار باستانی ایران ثبت شد. این یکی از سایت های بسیار مهم فرهنگ و تاریخ ایران است که باید بررسی بشود و کاوش بشود تا بسیاری از گوشه های تاریک تاریخ ایران روشن گردد.

از پارسال سازمان متروی اهواز تونل قطار شهری را از میان این منطقه باستانی کشیده، که تا کنون بیش از دو هکتار از این شهر باستانی را نابود کرده و بسیاری از دفینه های آن یا غارت یا با بولدوزر خرد شده است. مدیر قطار شهری اهواز در پاسخ به اعتراض مردم، که بسیار شدید بوده به این تخریب، این آثار را زباله و آشغال نامیده و سازمان میراث فرهنگی هم که خود کارنامه بسیار سیاهی، به ویژه در این دو سال گذشته داشته، بی اعتنا از این مسئله گذشته است. سازمان میراث هم طبق معمول اینگونه آثار تاریخی و باستانی ایران را مشتی استخوان پوسیده و سفال شکسته و پاره سنگ می خواند. رییس جمهور هم که نامه های متعددی از مردم منطقه دریافت کرده کلا بی اعتنا بوده، و دهها مراجعه و جلسه با ارگانهای مختلف دولتی برای نجات این شهر باستانی هیچ نتیجه ای به بار نیاورده است، با وجود اینکه، مسیر توجیه پذیرتری، هم از دید فنی و هم اقتصادی، برای متروی اهواز وجود دارد.

بسیاری از مردم اهواز که از دولت ناامید شده بودند، با من تماس گرفتند، با دهها امضاء و توماری از درخواست، و از من درخواست کردند که چاره ای بیاندیشیم. من به فکرم رسید که بهترین راه اینست که به یونسکو نامه ای نوشته شود، این فاجعه ای که در حال وقوع است توضیح داده شود، یاری گرفته شود، و به ویژه بخواهیم که بازرسان یونسکو بیایند به ایران و مسئله را مطالعه کنند و طبق مقرراتی که دارند شاید بتوانند موجبات توقف این نابودسازی را که ما تصور می کنیم عمدی باشد فراهم آورند. روی سابقه ای که ما داشتیم درباره سد سیوند و پاسارگاد که ما به یونسکو نامه نوشتیم و درخواست کمک کردیم و برای ثبت آنجا اقدام کردیم، و نیز شکایتی که از رییس سابق سازمان میراث فرهنگی جمهوری اسلامی کردیم به دیوان کیفری بین المللی، در این راستا، ما تصمیم گرفتیم که برای جلوگیری از این فاجعه یا لااقل کاهش ابعاد آن، شکایت به یونسکو بکنیم. 

پرسش: آقای زعیم، معاون سازمان میراث فرهنگی امروز در مشهد در مورد ارزش گذاری و ثبت آثار تاریخی ایران صحبت کردند. چطور می شود تضاد این موضع گیری ها را توضیح داد؟

کورش زعیم: سازمان میراث فرهنگی گفتارش با کردارش 180 درجه فرق می کند. ما از این آقایان می خواهیم که کارنامه حفاظت از میراث فرهنگی و تاریخی ایران را اعلام کنند و به همه مردم اطلاع  بدهند. چیزی که به آن می نازند، که در دلشان هم هیچ اعتقادی به آن ندارند، فعالیت هاییست که پیش از آنها شده، در طی سالها. وگرنه این میراث فرهنگی، بویژه در طی دو سال گذشته، کاری بجز تخریب و نابودسازی نکرده و بودجه این سازمان را هم فقط برای سازه هایی مانند امامزاده ها و امثال آن خرج کرده اند.

پرسش کننده: با سپاس از آقای کورش زعیم.