گفتگوی صدای امریکا خبرها و نظرها (سیاوش سعادتیان) با کورش زعیم

درباره: نامه کورش زعیم به منوچهر متکی

13 اردیبهشت 1387

آراسته: آقای مهندس زعیم در نامه ای به آقای منوچهر متکی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی نوشته و از دیپلوماسی ایران در عرصه بین الملل انتقاد کرده است. در این نامه آقای زعیم نوشته است که ضعف دستگاه دیپلوماتیک کشور تا آنجا پیش رفته که عملکرد وزارتخانه شما باعث شده کشورهای پیرامون خلیج فارس جزایر سه گانه ایران را ادعا کنند، نام خلیج فارس را تغییر دهند و علیه کشور در مجامع بین المللی رای دهند. این عضو شورای مرکزی جبهه ملی در پایان خواستار استعفای منوچهر متکی از منصب وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران شده است. توجه شما را به گفتگوی کورش زعیم با صدای امریکا جلب می کنیم.

کورش زعیم: من در این نامه کلا اشاره ام به کیفیت دیپلماسی بوده، البته اینکه من درخواست کردم که ایشان کناره گیری کنند این بود که ما می دانیم که سیاست خارجی کشور را آقای متکی تعیین نمی کنند، ما همچنین می دانیم که ایشان بهتر یا بدتر از مسئولان دیگر جمهوری اسلامی نیستند. و اینکه اگر ایشان بروند، جانشین ایشان بهتر نخواهد بود که احتمال برتر بودنش هم می رود. ولی باید توجه کنیم که آسیب هایی که سیاست خارجی کشور وارد می آورد بسیار درازمدت تر و مخرب تر از هرگونه سیاستگذاری نادرست داخلی است. شرایطی که برای ما در اثر این دیپلماسی حقیر در دریای مازندران، خلیج پارس، اروند رود و حتا رود هیرمند با افغانستان پیش آمده سببش ناآگاهی و کیفیت بسیار پایین این دیپلماسی بوده است.

سیاست خارجی کشور یا شیوه عرضه کردن آن شخصیت آن کشور را در عرصه بین المللی نشان می دهد و این شخصیت یک کشور است که می تواند جلو بسیاری از تندروی ها و سوء استفاده کشورهای دیگر را در عرصه تعامل و مذاکره و بده بستان های سیاسی بگیرد. جمهوری اسلامی نتوانسته این شخصیت را با دیپلماسی بین المللی خود بروز بدهد، بویژه دولت نهم. شخصیت دیپلماسی یک کشور باید نشانگر دانش و فرهنگ و خرد آن کشور باشد. بهمین دلیل بسیاری از کشورها معمولا برای این کار از برجسته ترین شخصیتهای خود برای این کار استفاده می کنند. در صورتیکه وزیر خارجه ما و همراهانش نه تنها از حقوق بین الملل، رویه های بین المللی و حتا علوم سیاسی بین الملل آگاه نیستند، از پروتکل های مربوط به روابط دیپلماتیک هم بی بهره اند.

آقای متکی افزون بر اینکه وزارتخانه ای شایسته دیپلماسی کشوری مانند ایران را ندارند، خودشان هم بارها در رابطه با منافع ملی کشور سخنانی گفته اند که می تواند در مذاکرات آینده علیه ایران بکار برده شود. اینگونه اظهارات در هر کشور متمدن اتهامی برای محاکمه و یا دستکم استیضاح ایشان در مجلس می بود. من با این نامه خواستم به جهانیان اعلام کنم که این وزارت خارجه نماینده خواستها و شخصیت ملی ایران نیست.

سعادتیان: شما اشاره کردید به ضعف دیپلوماسی ایران در قبال کشورهای منطقه؛ به نظر شما این ضعف ناشی از چه عواملی است؟

کورش زعیم: این به دو دلیل است. یکی اینکه سیاست جمهوری اسلامی، بویژه این دولت اخیر، این بوده که، یعنی در این توهم بوده که اگر به کشورهای منطقه، بویژه کشورهای عربی، باج بدهند و جلو آنها کوتاه بیایند، آنها می توانند در مسئله هسته ای ایران حمایت کنند. البته، من از تاریخ سیاسی کشور این است که این کشورها هیچ وقت و هرگز از ایران حمایت نکرده اند، بویژه در این سی سال و این توهم باعث شده که اینها کوتاه بیایند. دوم اینکه وقتی وارد مذاکرات می شوند، آن دانش و شخصیت را ندارند که بتوانند بنشینند و با طرفشان قاطعانه صحبت کنند و از منافع ملی دفاع کنند. بنابراین، همیشه کم می آورند و این مشکل چه از نظر آگاهی و چه از نظر شخصیت سیاسیشان و هم از نظر اینکه  سیاستگذاری کشور توسط یک مرجع تعیین نمی شود و گروههای گوناگونی در آن دخالت دارند، اعتماد به نفسی که لازم دارند برای مذاکرات از خودشان بروز نمی دهند، در نتیجه همیشه شکست می خورند.