مصاحبه صدای امریکا در میزگردی با شما (احمد بهارلو) با کورش زعیم، دکتر علیرضا حقیقی (کانادا) و بابک داد (تهران)

28 دی 1386 (18 ژانویه 2008)

انتخابات پیش رو در ایران

بهارلو: آقای کورش زعیم، امیدوارم شما صحبت های دوستان گرامی را شنیده باشید تا این لحظه. شما درباره انتخابات مجلس پیش رو چه فکر می کنید؟ آیا امیدواری های آقای حقیقی را دارید یا نگاه کتر امیدوارانه آقای داد را دارید؟

زعیم: من تعریف کلاسیکی را که از انتخابات شنیدم که درباره انتخابات جاری ایران متصور شده، در صورتی است که آزادیهای بنیادین مردم رعایت شود و کسی یا گروهی از مسیر انتخابات و مشارکت در سرنوشت کشور منع نشود. دشواری ما در ایران در مورد انتخابات ساختاری است. انتخابات کنونی مانند همه انتخابات گذشته چیزی بجز رقابت درونی نظام برای کنترل بیشتر قدرت توسط جناح ها نیست و اعتنایی به ملت ایران ندارد. چرا که اگر اعتنایی به ملت ایران داشت، دستکم به اصول قانون اساسی که خودشان نوشته اند و به انتخابت مربوط می شود، احترام می گذاشتند.

در اصل 23 تفتیش عقاید ممنوع شده، در صورتیکه این همه زندانی سیاسی و دانشجویی و صنفی فقط به علت عقایدشان بازداشت شده اند.

اصل 24 آزادی بیان و مطبوعات را تضمین کرده، که لازمه یک انتخابات سالم است، در صورتیکه دهها رسانه توقیف و بسته یا فیلتر شده و هیچکدام از رسانه های موجود هم آزاد نیستند بجز اینکه دیدگاههای رسمی نظام را منتشر کنند، و تحت سانسور شدید هستند.

اصل 26 تضمین کرده که حزب ها و سازمانهای سیاسی و صنفی آزاد باشند، در صورتیکه هیچکدام از سازمانهای سیاسی بیرون از حاکمیت حق فعالیت ندارند و صنف ها هم حق تشکل و ایجاد اتحادیه ندارند. این حزب ها و سازمانهای سیاسی هستند که مواضع و برنامه های خود را برای کشور تدوین می کنند و نامزدهای شایسته را برای انتخابات پرورش می دهند، نه اینجور در سه دهه گذشته تجربه کرده ایم، فله ای برای شرکت در انتخابات نام نویسی کنند.

اصل 27 تشکیل اجتماعات و راه پیمایی را آزاد اعلام کرده، در صورتیکه اجتماع برای یک ختم را هم نمی توانند تحمل کنند جه رسد به گردهمایی های سیاسی و راه پیمایی. بدون گردهمایی های آزاد و سخنرانی ها و ابراز مواضع چگونه می توان دیدگاهها و برنامه ها را به گوش مردم رساند؟

در هیچ جای قانون اساسی، به شورای نگهبان وظیفه بررسی صلاحیت نامزدهای انتخاباتی را نداده است. در اصل 99 فقط نظارت بر مکانیزم انتخابات را بر عهده شورای نگهبان گذاشته، چیزی شبیه هیئت های نظارت سابق.

حتا خودی هایی که از این قربال می گذرند، فقط یک هفته وقت دارند به اصطلاح مبارزه انتخاباتی بپردازند، بجای معمول شش ماه و یک سال، که با چسباندن چند پوستر روی دیوارها خودشان را و دیدگاههای خودشان را باید به مردم اعلام و اعتماد مردم را جلب کنند تا از صندوق در آیند،

تازه وقتی این نماینده ها که اینجور انتخاب شده اند به مجلس می روند، هر لایحه را که در مجلس تصویب کنند باید در شورای نگهبان هم تصویب شود. در صورتیکه در اصل های 91 و 94، شورای نگهبان فقط موظف است همخوانی لایحه ها را با قانون اساسی و با احکام اسلام بسنجد، نه اینکه دخالت کند در همه تصمیات مجلس.

حالا فرض کنیم که لایحه ای از همه این دالانهای تنگ و تاریک گذر کند و بتواند قانون شود. آنگاه تازه می تواند گرفتار حکم حکومتی شود و همه این تلاشها باطل بشود. بنابراین، آنها که تحت این شرایط به نمایندگی مجلس انتخاب می شوند، فقط مهره های بازیگران بزرگ نظام هستند و اختیاری از خودشان ندارند. بنابراین، مشکل ما با انتخابات ساختاری است.

بهارلو: آقای زعیم، با این تصویری که جنابعالی می دهید، صحبت جالبی که می کنید که انتخابات، بله یکجور انتخابات هست، ولی رقابت درون نظام برای کنترل مردم است که کی قدرت بیشتری به دست بگیرد. حالا در چنین شرایطی شما چه راهکاری جلو مردم می گذارید. به قول آقای حقیقی باید بروند رای بدهند یا نباید رای بدهند اگر ببینند بی حاصل است. شما چه راهکاری جلوی پای مردم میگذارید؟

زعیم: ببینید، یک جا باید نظام متوجه بشود که به علت دشواریهایی که خودش بوجود آورده، به علت مواردی که گفتم، ممکن است منتهی به سرانجام ناخوشایندی شود. وقتی به این احتمال ایمان آوردند، آنوقت می توانند مذاکره کنند برای ایجاد شرایطی که بتواند ساختار اصلاح بشود و آزادیهای مدنی مردم رعایت بشود.

ما معتقدیم تا هنگامی که قانون اساسی تمام آزادیهای مدنی، بویژه کلیه میثاق های و کنوانسیون های بین المللی، را در آن نگنجانند و آزادی مردم را و آزادی انتخابات را آن جوری که عرف است و پیشترها هم ما داشتیم، پنجاه سال پیش هم داشتیم، رعایت نکنند، اصلا شرایط برای یک انتخابات آزاد مهیا نمی شود.

بهارلو: آقای کورش زعیم، شما صحبتهای آقای دکتر حقیقی و آقای بابک داد را شنیدید. خواهش میکنم در کوتاه سخن، شما بفرمایید که تکلیف با آن فیل یا با آن گاوی که در مقابل قرار گرفته چیست؟

زعیم: بله، اگر دیدگاه خوش بینانه آقای دکتر حقیقی درست می بود در مورد ایران، وقتی از دوران آقای هاشمی ما یک گام پیشرفت کردیم به دوران آقای خاتمی، بنابراین، باید که یک گام دیگر هم بعد از دوران آقای خاتمی پیشرفت می کردیم. ولی، ما در حقیقت سقوط آزاد کردیم. بنابراین، این روشی که ایشان برای ایران نسخه اش را پیچیده اند، اصلا در اینجا کاربرد ندارد.

مثلا، در مورد اوکراین پیش از اینکه انقلاب نارنجی رخ بدهد، آن دولتشان به مردم می گفت: شما آزادید به هر کاندیدایی که ما معرفی می کنیم رای بدهید. ما همین شرایط را در ایران داریم. بنابراین، با آن نظر نمی شود نگاه کرد. باید شرایطی بوجود بیاید که جمهوری اسلامی مجبور شود، در وحله اول مفاد قانون اساسی خودش را اجرا کند، و در وحله دوم، به اصلاحات حتا در آن بپردازد. چرا که اگر سازمانهای سیاسی آزاد نباشند، شما چطور می توانید شرایط مناسب را برای انتخابات و موضع گیریهای درست و پرورش نامزدهای شایسته برای کشور یا برای مقام هایی که انتخابات برای آنها انجام می شود، بوجود بیاورید؟ اگر رسانه ها و مطبوعات آزاد نباشند، شما چطور می توانید دیدگاهها و برنامه هایی را که نامزدهای مقام ها، از مجلس تا ریاست جمهوری، دارند به گوش مردم برسانید؟

بنابراین، جمهوری اسلامی ایران باید در شرایطی قرار گیرد تا مجبور شود این آزادیها را رعایت کند و در قانون خودش بگنجاند، که بتوانیم امیدوار باشیم بسوی یک انتخابات آزاد پیش خواهیم رفت تا بتوانیم سرنوشت کشورمان به دست خودمان بگیریم.

-0-