دادخواست بنیاد میراث پاسارگاد علیه رحیم مشايی

مصاحبه رادیو فردا (حسین فریمی) با کورش زعیم

آدینه 14 اسفند 1386 (04/01/2008)

پرسش: آقای کورش زعیم، چرا تصمیم گرفتید از اسفندیار رحیم مشاعی، رییس سازمان میراث فرهنگی ایران به دادگاه بین المللی شکایت کنید؟

کورش زعیم: این بر می گردد به خرداد ] 1386 [ گذشته که پیشنهادی برای اصلاحات در اساسنامه دیوان کیفری بین المللی کرده بودم که نابودسازی میراث فرهنگی، که در ایران رواج زیاد دارد، جنایت علیه بشریت حساب بشود. من در فصل 5 پیشنهاد کردم که یک بند اضافه بشود که نابودسازی میراث فرهنگی جهانی جزو جنایات مورد صلاحیت دیوان کیفری بین المللی قرار گیرد؛ و در ماده 7 که جنایات علیه بشریت را تعریف می کند، بندهایی اضافه شود که نابودسازی عمدی میراث فرهنگی جهانی جزو جنایات علیه بشریت بشمارآید. من این پیشنهاد را آنموقع دادم به دیوان کیفری بین المللی، و در کنفرانس حقوق بین الملل تهران هم که در سوم تیرماه ] 1386 [ با حضور حقوقدانان برجسته بین الملل ایران تشکیل شده بود، آنها همه تایید کردند که این ابتکار جالبی است که تا حالا در قانون بین الملل پیش بینی نشده بوده است. بنابراین، این حرکت ما علیه مسئولان حفظ میراث فرهنگی ایران که یکی از غنی ترین کشورهای جهان در میراث فرهنگی و تاریخی است، یک حرکت نمادین است که نشان بدهیم به این آقایان که دیگر مثل طالبان که تندیس بودا را نابود کردند، و در ایران که ضرباتی به میراث تاریخی ایران زده اند که جبران ناپذیر است، از این پس باید در برابر وجدان جهانی پاسخگو باشند.   

پرسش: آیا طرح اینگونه دعاوی حقوقی در دادگاه بین المللی تا کنون در جایی انجام شده؟

کورش زعیم: نخیر، دادگاه بین المللی لاهه صلاحیت رسیدگی به اینگونه دعاوی را ندارند بجز دادگاه کیفری بین المللی که آنهم به جنایات ] فیزیکی [ علیه بشریت رسیدگی میکند ما با پیشنهادی که داده ایم جنایات علیه میراث فرهنگی جهانی هم جزو جنایات علیه بشریت حساب بشود. اگر این پیشنهاد ما در آنجا تصویب بشود و جزو قانون در بیاید، آنوقت برای نخستین بار درتاریخ خواهد بود که یک دادگاه کیفری بین المللی جزو جنایات علیه بشریت که معمولا نسل کشی و قتل عام و اینجور چیزها است، جنایات علیه میراث فرهنگی جهانی هم که متعلق به همه مردم جهان است اینها را هم جزو جنایات علیه بشریت بحساب بیاورد. این اولین بار است و تا حالا سابقه نداشته است.    

پرسش: آقای کورش زعیم، آیا ارائه چنین دادخواستی به یک دادگاه در ایران امکان پذیر نیست، مثلا به عنوان غفلت و سهل انگاری در انجام وظیفه؟

کورش زعیم: چرا، البته آقای دکتر دادخواه از جمله کسانی بودند که برای نقش جهان اصفهان، همانگونه که خاطرتان هست، و پاسارگاد در دادگاههای داخلی اقدام کردند. این کار حقوقدانهاست. منتها اگر قرار باشد برای هر عملی آدم بخواهد یک دادخواست بدهد، صدها دادخواست باید داد. ولی وقتی کل رفتار یک سازمان دولتی نابودسازی میراث فرهنگی و تاریخی باشد، ما فکر کردیم که رسیدگی دادگاه بین المللی بازدارنده تر است تا گرفتار شدن در کلاف سردرگم سیستم قضایی داخل کشور. 

پرسش: آیا شما نگران عواقب این کار نیستید؟

کورش زعیم: هر لحظه زندگی ما در ایران نگرانی دارد. ما تحت هر شرایطی وظیفه میهنی خودمان را انجام خواهیم داد و کوتاه هم نخواهیم آمد.

-0-