گفتگوي تلویزیون در پیشگاه فرهنگ (بانو شکوه میرزادگی) با کورش زعیم

20 دی 1386

  شكايت كورش زعيم از رييس سازمان ميراث فرهنگي

پرسش 1ـ موضوع شکايت از رييس سازمان ميراث فرهنگی اکنون يکی از موضوع هايي است که در روزهای اخير درباره اش بحث فراوانی شده است. برخی در همين ارتباط می گويند  و به درستی هم می گويند که کل سازمان ميراث فرهنگی در ارتباط با تخريب های چند ساله گذشته و به خصوص در اين دو سه ساله اخير مقصر است چرا ما فقط از شخص رييس سازمان، رحيم مشايي،  و همدستان او شکايت کرده ايم.  شما به عنوان مسئول بخش پژوهش های بنياد ميراث پاسارگاد که اين شکايت را تنظيم کرده ايد مايليد توضيحی در اين مورد بدهيد؟

کورش زعیم: البته نابودسازی میراث فرهنگی و تاریخی ما فقط مربوط به این چند ساله اخیر نیست، بلکه این روندیست که 28 سال پیش آغاز شد. اگر پایداری مردم مرودشت و پاسارگاد نبود، 28 سال پیش تخت جمشید را با بولوزر ویران کرده بودند. در تمام این مدت هم بسیاری از سنگ نبشته و پیکره های سنگی را چکش زده اند، ستون های چند هزار ساله را شکستند و برای ساختمان سازی بردند. پس از نخستین موج تخریب پس از انقلاب، که با اعتراض و پایداری شدید مردم روبرو شد، نوبت غارت میراث فرهنگی رسید. جایگاه کاوشگری، آثار باستانی و حتا موزه ای نیست که از دست غارتگران مصون مانده باشد، از پاسارگاد تا جیرفت، از شوش تا شهر سوخته، از خراسان تا خوزستان، از آذربایجان تا بوشهر. در زمان دولت کنونی، سیاست ایران ستیزی آشکارا اجرا می شود و سرعت بیشتری گرفته است. آقای رحیم مشایی به علت عملکردش در پیوند با میراث فرهنگی ایران و به علت باورهای ایران ستیزش، نماد سیاستها و عملکرد جمهوری اسلامی علیه فرهنگ و تاریخ کهن ایران شده، و بنابراین نامزد بسیار شایسته ای برای حرکت نمادین دادخواهی علیه جمهوری اسلامی بود.

پرسش 2 ـ  شما چقدر اميدوار هستيد که دادگاه کيفری به موضوع مورد نظر ما  و همه ی دوستداران ميراث فرهنگی  رسيدگی کند؟

کورش زعیم: البته می دانید که پیشنهاد اصلاحات در اساسنامه دیوان کیفری بین المللی نخست باید بررسی و تصویب شود تا اینکه دیوان بتوانند به این دادخواست رسیدگی کنند. خوشبختانه بنظر می رسد که همه دوستداران فرهنگ و تاریخ ایران، بویژه بنیاد میراث پاسارگاد، این مسئله را در دیوان پیگیری خواهند کرد تا هر چه زودتر به تصویب برسد و شکایت هایی مانند آنچه ما از رییس میراث فرهنگی جمهوری اسلامی کرده ایم وارد جریان پژوهش و دادرسی قرار گیرد. امیدوارم که در این مدت، دادخواست های دیگری هم علیه طالبان برای ویران کردن تندیس دوهزارساله بودا، و همچنین علیه سازندگان فیلم 300 علیه فرهنگ و تاریخ ایران، و دیگر موارد مهمی که در هر جای جهان انجام گرفته نیز به ثبت برسد تا دیوان در اثر کثرت شکایت ها تشویق شود تغییرات پیشنهادی را هر چه سریعتر تبدیل به قانون کند.

یکی از مواردی که باید پیگیری کنیم، جلب پشتیبانی یونسکو از این حرکت خودمان است. ما برنامه داریم که بطور رسمی از یونسکو بخواهیم که از پیشنهاد اصلاحات در قانون کیفری بین المللی پشتیبانی کند. همچنین، برخی از حقوق دانان به نام ایران قول داده اند که از این پیشنهاد پشتیبانی کنند.

افزون بر همه اینها، من اعلام می کنم که بزودی از طریق بنیاد میراث پاسارگاد از یونسکو و دیوان کیفری بین المللی درخواست خواهیم کرد که هیئتی برای پژوهش و رسیدگی به اتهامات علیه سازمان میراث فرهنگی به ایران بفرستد.  

پرسش 3 ـ من فکر می کنم که حتی اگر دادگاه عالی کيفری نيز آن مورد اساسنامه ای را که شما تقاضا کرده ايد نيز مورد توجه قرار ندهد باز ما می توانيم چنين مواردی را که نقض حقوق بشر است به دادگاه های بين المللی بکشانيم

شما چون مطالعات حقوقی زيادی در ارتباط با حقوق بين الملل داريد ممکن است بگوييد که آيا شهروندان ايرانی حق دارند که مواردی اين چنين را  که در ايران به آن رسيدگی نمی شود به دادگاه های بين المللی ببرند؟

کورش زعیم: دادگاه های بین المللی فقط به اختلافات میان دولت ها رسیدگی می کنند. حتا در مورد اختلاف میان سازمانهای بین المللی وابسته به سازمان ملل، فقط می تواند نظر مشورتی بدهد، دادرسی نمی تواند بکند. دادگاه بین المللی لاهه بهیچ وجه در دعواهای میان سازمانهای خصوصی و یا شهروندان کشورها دخالت نمی کند. ولی من در این رابطه ایده ای دارم که اجازه بدهید اکنون آن را آشکار نکنم. من این ایده را در چند هفته آینده، پس از اینکه پژوهش لازم درباره عملی بودن آن انجام شد، به بنیاد پیشنهاد خواهم کرد که اقدام نماید.

در ضمن، فراموش نکنید که بنیاد میراث پاسارگاد پیشنهادی هم برای اصلاحات در مقررات یونسکو تسلیم آن سازمان کرده است. ما اگر آن پیشنهادها را پیگیری کنیم و یونسکو را نماینده مردم کشورها کنیم نه نماینده دولتها، آنگاه خود سازمان یونسکو هم خواهد توانست از ابزار بازدارنده و تنبیهی موجود خود موثرتر استفاده کند، و نیز اینکه مقررات بازدارند و تنبیهی سخت تری را مصوب کند، چیزی که پیشنهاد ما  آن را هم پیش بینی کرده بود.

پرسش 4 ـ آقای زعيم  تا چند ساعت ديگر، يعنی روز شنبه دوازدهم دادگاه شما تشکيل می شود. جرم شما تبلیغ علیه نظام و اقدام علیه امنیت ملی است. ما می دانيم که در کنار فعاليت هایي که شما به عنوان يک شخصيت سياسی در اپوزيسيون داريد فعاليت های فرهنگی شما، که مورد توجه ما به عنوان کوشندگان برای نجات ميراث فرهنگی است، نيز از دلايل دادگاهی شدن شماست. به نظر می رسد که  يکی از اين اخلال هايي که شما را به دادگاه می کشاند مساله پرونده های کارشناسی و مهندسی شما در ارتباط با اشتباهات سد سيوند است و مسايل مربوط به آن که از سه سال پيش که همراه با آقای دکتر ورجاوند شروع کرديد و همچنان آن را ادامه داده و ادامه می دهيد. به نظر شما  چه نوع دادگاه هايي در دنيا می توانند يک فرد را به دليل جلوگيری از تخريب ميراث های فرهنگی در دنيا به محاکمه بکشند و کدام دادگاهی می تواند اين عمل را اخلال در نظم عمومی بداند؟

کورش زعیم: البته کیفرخواست علیه خودم را اجازه نداده اند من و حتی وکیلان مدافع من بخوانند، ولی تصور نمی کنم که در اتهامات من اشاره ای به موارد فرهنگی شده باشد مگر اینکه به کیفرخواست پیشین چیزی افزوده شده باشد. البته می دانم که گفته های من برای برخی مسئولان که مستقیما درگیر پروژه سد سیوند بودند بهیچ وجه خوشایند نبود. نوشته ها و گفته های من درباره مسئله تجاوز سازمان یافته به فرهنگ و تاریخ ایران، بویژه پاسارگاد و دادخواست علیه سازمان میراث فرهنگی می تواند به اتهامات من افزوده شده باشد، یا اینکه سنگینی اتهامات گذشته را بیشتر کرده باشد.

پرسیدید کدام دادگاه می تواند فعالیت برای نجات میراث فرهنگی را اخلال در نظم عمومی یا اقدام علیه امنیت ملی بداند؟ البته دادگاه کانگارو یا دیوان بلخ! در جمهوری اسلامی هر چیزی که در مخالفت یا مغایرت با عملکرد نظام باشد می تواند جرم جرم تلقی شود.