بحران هسته ای ایران

سخنرانی کورش زعیم در دانشگاه بین المللی امام خمینی قزوین

(از سخنرانی توسط مسئولان جلوگيري شد.)

18 اسفند 1383

بحران هسته ای ایران یکی از نمونه های بارز بحرانهایی که زاده بی خردی، سیاستهای غلط خارجی و شرایط حاکمیت ناشایستگی در کشور است. تردیدی نیست که هیاهوی بین المللی درباره فعالیتهای ایران در رابطه با انرژی و تکنولوژی هسته ای، انگیزه ای کاملا" سیاسی دارد. ملت ما بخاطر رفتار ضد ارزشی حاکمیت ما در صحنه جهانی تحت فشار در راستای محروم شدن از حقوق مسلم و تضمین شده خود در رابطه با توسعه دانش و تکنولوژی یکی از مهمترین شاخه های دانش بشری است.     

نخست باید تاریخچه ای از فعالیت و عملکرد ما در رابطه با دانش هسته ای را شرح بدهم و سپس به زمینه های بحران حاضر بپردازیم. علاقه ما به یادگیری دانش و برخورداری از تکنولوژی هسته ای چیز تازه ای نیست. فعالیتهای ایران در رابطه با کسب و توسعه دانش هسته ای از سال 1957(1335)، سالی که سازمان جهانی انرژی اتمی به پیشنهاد امریکا برای کنترل گسترش تسلیحات اتمی با عضویت 18 کشور بنیانگذاری شد، آغاز گشت. در آن زمان بسیاری از کشورها پژوهش های هسته ای را آغاز کرده بودند و امریکا نگران تعدد کشورهای دارای سلاحههای اتمی بود. ایران بیدرنگ به عضویت این سازمان درآمد. در سال 1960 (1338)  نخستین رآکتور اتمی پژوهشی ایران در امیرآباد ساخته شد و ما از کشورهای معدودی شدیم که دارای راکتور اتمی بود. امروز 131 کشور جهان عضو سازمان انرژی اتمی هستند. در این میان، 110 کشور دارای تاسیسات هسته ای هستند و 800 واحد هسته ای زیر نظارت سازمان قرار دارد.

در سال 1968 (1346) که ورود چین کمونیست به باشگاه دارندگان بمب اتمی، کشورهای غربی را نگران کرده بود، سازمان انرژی اتمی قطعنامه پروتکل عدم گسترش ( NPT ) را برای جلوگیری از گسترش جهانی تسلیحات اتمی تصویب کرد. ایران از همان آغاز بنیانگذاری عضویت آنرا پذیرفت و داوطلبانه آن را امضاء کرد. دو سال بعد در 1970، پیمان در سازمان ملل تصویب و عملیاتی شد. شاه ایران که مست افزایش در آمد ایران از محا افزایش بهای نفت شده بود اعلام کرد که ایران یکی از شش نیروی هسته ای جهان خواهد شد. در سال 1374، ایران مجبور به امضای موفقتنامه برای پذیرش نظارت و بازرسی سازمان جهانی انرژی اتمی برای فعالیتهای هسته ای خود و تضمین رعایت محدودیت های بین المللی شد. این گنده گویی نخستین اشتباه سیاسی حاکمیت بی خرد ایران در این رابطه بود. تا این تاریخ 54 عضو سازمان تخلف هایی داشته اند که برخی از آنها بسیار حساس تر از تخلفات ایران بوده، ولی مورد حمله انتقاد قرار نگرفته اند. کشورهای آرژانتین، اسراییل، برزیل، پاکستان و هندوستان تا کنون اجازه هیچگونه بازرسی و نظارت را به سازمان نداده اند و حتا پروتکل منع گسترش را هم امضا نکرده اند. چون بازرسی ها باید با اجازه کشور مربوطه صورت گیرد، سازمان هیچ قدرتی در وادار کردن آنها به پذیرش بازرسی ندارد.     

در پروتکل منع گسترش ( NPT )، فقط تولید سلاحههای هسته ای منع شده نه توسعه دانش و تکنولوژی هسته ای.

در ماده 4 پروتکل به روشنی کشورهایی را که دارای تکنولوژی هسته ای هستند موظف می کند که کشورهای در حال توسعه را در راه رسیدن و توسعه دانش و تکنولوژی هسته ای برای مقاصد صلح آمیز یاری دهند.

در سال 1992،

(ناتمام: متن سخنرانی که قرار بود در قزوین انجام شود.)

مردم ایران معتقد نیستند که سلاح هسته ای به امنیت آنان خواهد افزود. کاربرد سلاحهای هسته ای در محیط پرجمعیت و متراکم خاورمیانه مانند تف سربالاست، حتا اگر بتوان آنرا به هدف رسانید. نشت به تناسب ناچیز رادیواکتیویته رآکتور چرنوبیل از بیش از یکهزار کیلومتر فاصله به ما رسید و کشتزارهای ما را آلوده کرد. تصور کنید یک بمب هسته ای با اثرات صدها بار بیشتر که در نزدیکی ما منفجر شود، چه خواهد کرد. هروسیله پرتابی هم که بکار ببریم، تصور نمیرود بتواند ازچشم شبکه دفاعی آشکارسازی و ردیابی ماهواره ای قدرتهای بزرگ پنهان بماند. بنابراین، چنین اقداماتی دورریختن سرمایه این کشور و هدر دادن وقت گرانبهای دانشمندان ما خواهد بود. البته نباید به سخنان کنایه آمیز برخی سیاستمردان گمراه و بی خرد توجهی کرد که با لحن تهدیدآمیز فقط نیازهای روانی خود را تغذیه می کنند. این یک منطق ساده است که هیچ کس نمی تواند از سلاح هسته ای استفاده کند بدون اینکه بخودش آسیب برساند.

داشتن دانش و تکنولوژی هسته ای، مسئله ای جداگانه است. هیچکس حق ندارد یک ملت را ازحق آموختن وتوسعه شاخه ای از دانش محروم سازد. دانش هسته ای ارتباط کمی با بمب اتمی دارد، همانگونه که دانش شیمی ارتباط کمی با سلاحهای شیمیایی دارد یا آهنگری با شمشیر. همیشه می توان برای هر تکنولوژی کاربرد اهریمنی ایجاد کنید. ماهم حق وهم وظیفه داریم که در تکنولوژی هسته ای تا حد ممکن آن پیشرفت کنیم. دولتی که از این تکنولوژی مهم چشم پوشی کند یا تسلیم فشارهای خارجی برای توقف آن شود به ملت خیانت کرده و باید پاسخگو باشد.

ما همچنین می دانیم که، طبق گزارشهای سازمان انرژی اتمی، از 181 عضو سازمان حدود 54 عضو تا کنون مرتکب تخلفاتی شده اند که برخی از آنها مکرر و برخی حساس تر از تخلفات ایران بوده است. هیچ هیاهویی تا کنون درباره اینها نشده، البته بجز درموارد لیبی و کره شمالی. حالا چرا ایران بعنوان یک بچه مسئله ساز انگشت نما شده، بایستی با آنچه جامعه جهانی، یا در واقع  اعضای قدرتمند جامعه جهانی، از ما انتظار دارند مرتبط باشد. این انتظارات، چه موجه باشد و چه نباشد، با رفتار کلی ما به عنوان یک عضو جامعه بین المللی ودهکده جهانی درحال تکوین، وسیاست خارجی غیر رسمی ما، ارتباط دارد. درهرحال، صرفنظراز کیفیت ومنطق زمانی هدفها وخواستهای خارجی ما، واینکه آیا آنها صرفا برای خوراک داخلی ابراز می شوند یا نه، یک کشور مستقل حق دارد اصول رفتاری خود را تدوین کند تا جایی که در تخلف تعهدات بین المللی خود نباشد و به منافع کشورهای مستقل دیگر تاثیر سوء نگذارد.

دلیل دیگر نگرانی بین المللی درباره برنامه هسته ای ایران، ترس ازاینست که مراکز متعدد سیاستگذاری ممکن است ریسک بیراهه رفتن برنامه را از آنچه برای جامعه جهانی پذیرفتنی باشد افزایش دهد.

ولی، بیش از همه چیز، من فکر می کنم که عمده مخالفت با برنامه هسته ای ایران، چه کاملا صلح آمیز باشد یا نباشد، بعلت فشارهای امریکاست که خود بعلت خرابکاریهایش در عراق، بحران پایان نیافتنی فلسطین و یاغیگری اسراییل زیر فشار است. آمریکا فکر می کنند که می تواند ایران را وادار به معامله روی این مسایل کنند. به این معنی که ایران بابرنامه ای که آمریکا برای دموکراتیزه کردن عراق  طراحی کرده ستیز نکند و با طرح "نقشه راه" صلح فلسطین، که دیگر چیزی از آن باقی نمانده مخالفت نکند؛ همه اینها در ازای کاهش فشار روی ایران و زیر سبیلی در کردن مسئله هسته ای.

در پاسخ، عقیده دارم که ایران بایستی براین موضع سخت بایستد که همه جهان بایستی عاری از سلاحهای هسته ای باشد. ما همچنین باید اعلام کنیم که ایران نه تنها پشتیبان پیمان عدم گسترش سلاحهای هسته ای و پروتکل الحاقی است، بلکه پیشنهاد می کند که همه سلاحهای هسته ای در سراسر جهان باید نابود شوند. پیمان نوینی باید تدوین و توسط همه کشورهای جهان امضاء شود که هیچ کشوری اجازه ندارد تکنولوژی هسته ای را برای تولید سلاح و هدفهای تهاجمی بکار برد.

-0-